ZUOK „Stary Las” sp. z o.o. – RIPOK

– miejsce zagospodarowania przez podmioty odbierające odpady komunalne
od właścicieli nieruchomości z terenu Gminy Miejskiej Starogard Gdański zmieszanych odpadów komunalnych, odpadów zielonych oraz pozostałości z sortowania odpadów komunalnych przeznaczonych do składowania

W czerwcu 2003 r. został powołany Zakład Utylizacji Odpadów Komunalnych „Stary Las” sp. z o.o., którego udziałowcami jest 21 gmin. Zakład złożył do Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie wniosek o dofinansowanie
z Funduszu Spójności projektu „Racjonalizacja gospodarki odpadami poprzez budowę Zakładu Utylizacji Odpadów Komunalnych „Stary Las” i począwszy od 3 listopada 2009 roku jest beneficjentem tego przedsięwzięcia. Zakład Utylizacji Odpadów Komunalnych „Stary Las” Sp. z o.o. to kompleksowy obiekt przetwarzający odpady.

Zakład ma powierzchnię ok. 25 ha, położony jest w odległości około 3,5 km na północ od drogi krajowej nr 22 Starogard Gdański – Chojnice, w odległości 4,5 km na zachód od Starogardu Gdańskiego. Gmina Miejska Starogard Gdański wykupiła sąsiadujące działki nr 11, 14/1 i 16 o powierzchni 48,81 ha, z przeznaczeniem ich na dalszą rozbudowę ZUOK. Pozwoli to na składowanie odpadów i działalność ZUOK przez okres ponad 70 lat.

Zgodnie z ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach oraz Planem Gospodarki Odpadami dla Województwa Pomorskiego Zakład Utylizacji Odpadów Komunalnych „Stary Las” sp. z o.o. w Starym Lesie jest regionalną instalacją do przetwarzania odpadów komunalnych (RIPOK) dla regionu „Południowego” województwa pomorskiego oraz typem składowiska odpadów inne niż niebezpieczne i komunalne, zawierających instalacje do odzysku odpadów.

Zadaniem zakładu jest przyjmowanie odpadów, głównie komunalnych, do:

– odzysku odpadów przez sortowanie, demontaż, rozdrabnianie i magazynowanie,

– recyklingu odpadów poprzez kompostowanie,

– unieszkodliwiana poprzez składowanie i mineralizację.

Na składowisko mogą być przyjmowanie również odpady inne niż komunalne, których możliwość nieselektywnego składowania została określona w rozporządzeniu Ministra Gospodarki z dnia 30 października 2002 r. w sprawie rodzaju odpadów, które mogą być składowane w sposób nieselektywny (Dz.U. z 2015 r. poz. 110).

Funkcjonowanie ZUOK odbywa się w oparciu o szereg wzajemnie powiązanych linii sortowniczych, demontażowych i kompostujących, których celem jest zminimalizowanie objętości odpadów balastowych kierowanych na kwaterę składową (kwaterę balastu) lub do uprawnionych podmiotów zewnętrznych. Wstępne wydzielenie poszczególnych frakcji ze strumienia odpadów następuje na terenie miast i gmin z wykorzystaniem selektywnej zbiórki odpadów. Poszczególne strumienie odpadów są oddzielnie transportowane do ZUOK. Na wjeździe każda partia jest poddana kontroli ilościowej i jakościowej. Odpady zależnie od składu są kierowane do poszczególnych instalacji celem dalszego przetwarzania:

Sortownia jest instalacją o wydajności 77 000 Mg/rok zapewniającej odzysk surowców
z odpadów komunalnych zmieszanych oraz pochodzących z selektywnej zbiórki.

Odpady przywożone do Zakładu wyładowywane są na płycie rozładowczej, którą stanowi strefa buforowa. W pierwszej kolejności ze strumienia odpadów wydzielane są odpady wielkogabarytowe. Pozostałe odpady poddawane są sortowaniu wstępnemu, ze strumienia odpadów wydzielane są opakowania szklane, pozostałe odpady tarasujące oraz do osobnego zsypu drobna elektronika. Po sortowaniu wstępnym odpady trafiają do sita bębnowego, które rozbija zbite odpady, opróżnia je z worków oraz rozdziela na dwie frakcje wielkościowe: frakcja drobna do 80 mm i frakcja gruba powyżej 80 mm. Frakcja drobna systemem taśmociągów trafia do instalacji biologicznego przetwarzania odpadów lub przewożona jest w kontenerach do kompostowni. Frakcja gruba podlega rozdziałowi mechanicznemu (separator balistyczny, separator optyczny tworzyw sztucznych, separator papieru, separator PE/PP) oraz sortowaniu ręcznemu. Pozyskane surowce (PET transparentny, PET niebieski, PET zielony, PET mix, folia mix, folia transparentna, papier mix, gazeta, karton, PE, PP, opakowania wielomateriałowe, frakcja energetyczna i inne) po zbelowaniu trafiają do magazynu. Pozostałość frakcji grubej kierowana jest do prasy, gdzie formowane są baloty, które mogą trafiać następnie na kwaterę balastu lub mogą być przekazywane uprawnionym podmiotom zewnętrznym.

Instalacja biologicznego przetwarzania odpadów

Dla instalacji biologicznego przetwarzania odpadów zakłada się trzy warianty technologiczne, które mogą być stosowane w tych samych bioreaktorach:

• biosuszenie o wydajności 60 000 Mg/rok odpadów zmieszanych (zmieszane odpady komunalne oraz frakcja podsitowa wydzielona ze zmieszanych odpadów komunalnych),

• biostabilizację o wydajności 40 000 Mg/rok frakcji podsitowej wydzielonej ze zmieszanych odpadów komunalnych,

• kompostowanie o wydajności 45 000 Mg/rok mieszaniny bioodpadów selektywnie zebranych, osadów ściekowych i odpadów zielonych.

Proces biostabilizacji/biosuszenia/kompostowania prowadzony jest w 16 bioreaktorach
o konstrukcji żelbetowej zlokalizowanych w płn.-wsch. części zakładu. Odpady w reaktorze usypywane są przy użyciu ładowarki w pryzmę do wysokości 2,5 m, podtrzymywaną z dłuższych boków i z tyłu ścianą betonową wysokości 1,50 m. Po wypełnieniu reaktora zdeponowane tam odpady są przykryte tkaniną wyposażoną w półprzepuszczalną membranę umożliwiającą przenikanie wody w kierunku od odpadów na zewnątrz. Membrana pełni również rolę filtra biologicznego.

Proces biosuszenia/biostabilizacji/kompostowania kontrolowany jest za pomocą czujników temperatury odpadów oraz powietrza tłoczonego do reaktorów.

Instalacja doprowadzenia wody do reaktorów jest rozwiązana poprzez przygotowanie krućców na zewnętrznych ścianach reaktorów z przejściem do wewnątrz reaktora, oraz przyłącza na wewnętrznej ścianie reaktora w celu podłączenia instalacji umożliwiającej równomierne nawodnienie odpadów przed rozpoczęciem procesu kompostowania.

W fazie spoczynku nadmiar wody z odpadów spływa do kanałów napowietrzających. Odcieki z reaktorów odprowadzane są przez studnie syfonowe (oddzielną dla każdego reaktora).

Po zakończeniu biosuszenia/biostabilizacji/kompostowania zatrzymywane jest napowietrzanie, a reaktor zostaje odsłonięty poprzez zwinięcie membrany. Następuje faza rozładunku reaktora prowadzona z wykorzystaniem ładowarki, która stopniowo od czoła rozbiera pryzmę odpadów w reaktorze i przewozi odpady do miejsca dalszego zagospodarowania odpadu:

• po biosuszeniu powstają odpady o kodzie 19 05 01, które następnie są poddane dalszej obróbce mechanicznej na sortowni (proces R12). Odpady wytworzone w procesie biosuszenia mogą zostać zakwalifikowane jako odpady o kodzie 19 12 10.

• po biostabilizacji powstają odpady o kodzie 19 05 99, które można przekazać do miejsca mechanicznego przetwarzania, gdzie wydzielone są odpady o kodach: 19 05 99 (kierowane na kwaterę balastu lub kwaterę mineralizacji) oraz 19 05 03 (przetwarzane w instalacjach na terenie Zakładu lub gromadzone w magazynie i przekazywane na zewnątrz w celu dalszego zagospodarowania). Wytworzone odpady (bez mechanicznego przetwarzania) można bezpośrednio kierować na kwaterę balastu lub mineralizacji. Odpad o kodzie 19 05 99 będzie kierowany na kwaterę balastu, jeżeli spełni kryteria określone w załączniku nr 3 rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 16 lipca 2015 r. w sprawie dopuszczania odpadów do składowania na składowiskach, w innym przypadku odpad ten będzie przetwarzany na kwaterze mineralizacji w procesie D8.

• po kompostowaniu odpady zostaną przesiane w sicie mobilnym, gdzie wydzielone są: frakcja gruba o kodzie 19 05 01, która zostaje ponownie skierowana do procesu kompostowania oraz frakcja drobna o kodzie 19 05 03, która jest gromadzona w magazynie i przekazywana na zewnątrz w celu dalszego zagospodarowania lub przetwarzane na terenie zakładu.

W ZUOK Stary Las stosowane jest również kompostowanie z wykorzystaniem technologii kontenerów modułowych typu Kneer . Wydajność kompostowni wynosi 12.000 Mg/rok materiału wsadowego (4 moduły po 3.000 Mg/rok każdy). Materiał wstępnie zmieszany i w miarę potrzeb połączony z materiałem strukturalnym poddawany jest przyspieszonym, sterowanym procesom wstępnym. Odpady organiczne przetwarzane są w cyklu – ok. 14 dni w kontenerach, a następnie dojrzewają w pryzmach na utwardzonym placu przez okres ok. 4 – 8 tygodni.

Punkt przeróbki odpadów wielkogabarytowych oraz rozdrabniania gruzu:

– wydajność 1200 Mg/rok odpadów wielkogabarytowych,

– 7000 Mg/rok gruzu budowlanego.

W instalacji przerabiane są odpady z grupy 17 i 20 03 07 – zgodnie z posiadanym pozwoleniem zintegrowanym.

Linia do produkcji paliwa alternatywnego:

– wydajność 2 800 Mg/rok

W instalacji następuje rozdrabnianie i ujednorodnienie odpadów do frakcji wielkości 30 mm. Następnie odpad transportowany jest pneumatycznie do prasokontenera.

Segment czasowego magazynowania odpadów niebezpiecznych:

• magazyn azbestu – całkowita pojemność magazynowa wynosi poniżej 50 Mg, powierzchnia magazynu zajmowanego przez odpady wynosi ok. 260 m ²,
• magazyn odpadów niebezpiecznych – powierzchnia użytkowa 218,21 m ².

Oczyszczalnia MBR o przepustowości Q max=120 m³/d odbiera ścieki przemysłowe, wytwarzane przez ZUOK „Stary Las” Sp. z o.o. W instalacji do oczyszczania ścieków przemysłowych zachodzą następujące procesy technologiczne: nitryfikacja, denitryfikacja, ultrafiltracja, nanofiltracja i odwrócona osmoza.

Kwatera mineralizacji odpadów ma powierzchnię 35 700 m² (mierzone po obrysie zewnętrznym). Kwatera jest podzielona groblami na cztery ćwiartki użytkowe. Każda
z ćwiartek dysponuje kubaturą użytkową około 60 000 m³. Wydajność kwatery wynosi 40 000 Mg/rok. Po całkowitym zapełnieniu sektora w celu zapewnienia optymalnych warunków przetwarzania odpadów zostanie on szczelnie przykryty. W celu dalszej eksploatacji kwatery mineralizacji, jednocześnie nastąpiło otwarcie kolejnego sektora. Na kwaterze jest wykonanych 45 studni odgazowujących oraz pasywna pochodnia do spalania biogazu (zlokalizowana na zamkniętym sektorze).

Kwaterę balastu stanowi niecka ziemna podzielona groblą na dwie części, otoczona obwałowaniem ziemnym. Powierzchnia kwatery po obrysie zewnętrznym wynosi 46 100 m². Łączna pojemność kwatery wynosi 360 000 Mg. Na kwaterze wydzielone są sektory A, B, C, D, E, F i G do składowania odpadów z zachowaniem warunków określonych
w Rozporządzeniu Ministra Gospodarki z dnia 16 stycznia 2015 roku w sprawie rodzajów odpadów, które mogą być składowane na składowisku odpadów w sposób nieselektywny.